Jak wydać książkę z Ridero?

Wydałem swoją książkę korzystając z Ridero, więc oczywiście dostałem wiele próśb o zrecenzowanie serwisu. Oto wreszcie się spełniło – macie moją opinię. Czy Ridero do czegoś się w ogóle nadaje?

W skrócie: do wielu rzeczy.

Dla kogo to jest?

Zacznijmy od tego, że Ridero jest narzędziem do składu, łamania i podstawowej redakcji. Działa na zasadzie „Do It Yourself”, więc autor musi ogarnąć interfejs i za jego pomocą wyklikać swoją wizję. Dostępne są dodatkowe usługi płatne: korekta, pomoc grafika. Także: możliwość zrzucenia całego procesu przygotowania książki na zespół Ridero.

Tak więc, po pierwsze – serwis jest dla pisarzy publikujących własnym sumptem. Nic z tego nie przyda Ci się jeśli chcesz uderzać do wydawnictwa.

Po drugie, Ridero oferuje pomoc w dystrybucji, ale jest to oferta względnie skromna (czterech dystrybutorów e-booków i druk na żądanie z opcją sprzedaży w jednej księgarni), do tego potraktowana nieco po macoszemu (np. nie można ustawić osobnej ceny dla każdego dystrybutora). I tak dostajemy sporo, ale moim zdaniem Ridero jest wyjściem raczej dla tych, którzy mają własny pomysł na dystrybucję.

No i po trzecie – Ridero sprawdzi się w przygotowaniu wydania papierowego, ale w sumie i tak bardziej skorzystają ci, którzy chcą szybko upichcić e-booka.

Jak się tego używa?

Strona, na którą wchodzimy po wpisaniu Ridero.pl w przeglądarce, to jedynie zajawka – obietnica tego, co nas czeka. Prawdziwa zabawa zaczyna się po zalogowaniu i przejściu do właściwego edytora. A to, muszę przyznać, całkiem potężne narzędzie.

Przede wszystkim, dzięki wykorzystaniu gotowych szablonów, skład książki zajmuje kilka sekund. Cóż, o ile wszystko pójdzie gładko. Po prostu wybierasz odpowiedni rodzaj formatowania, sprawdzasz efekt na podglądzie – i możesz iść dalej, publikować e-booka.

Sam podgląd to rzecz wyjątkowo przydatna, bo też idzie w nim o jak największe przybliżenie wyglądu książki po publikacji. Da się więc wertować wirtualne kartki, widać jej przybliżoną grubość, można obejrzeć okładkę. Działa to wszystko na wyobraźnię, z jednej strony. Z drugiej – pomaga uniknąć nieoczywistych błędów.

Co do okładki – bardzo łatwo ją przygotować z dostępnych elementów. Ridero dba również o takie rzeczy jak zachowanie marginesów do wersji drukowanej (nawet jeśli ich nie potrzebujesz, bo robisz tylko e-booka). Okładkę do „Wtajemniczenia” robiłem indywidualnie, czyli wgrywałem gotową do systemu. Z tym było już więcej zabawy, bo owszem, Ridero przyjęło bez problemu, ale okazywało się, że tu coś krzywo wyliczyłem, tam za wysoko dałem napis. Trzeba było więc poprawiać plik w zewnętrznych narzędziach.

No ale to już wstęp do szerszego marudzenia…

Trzy kroki to za mało

Ridero obiecuje, że stworzenie książki to trzy kroki: wybierasz szablon, robisz okładkę, wgrywasz tekst – i po sprawie. No więc: to może zadziałać tak sprawnie, ale raczej w teorii. W praktyce tego klikania będzie o wiele więcej. Po części dlatego, że mamy do czynienia z systemem DIY; użytkownik sam z siebie sprawdzi wszystkie opcje, więc wlezie wszędzie tam, gdzie nic mądrego zrobić nie potrafi.

Po części jednak – wina leży po stronie systemu, który chce ogarnąć zbyt wiele rzeczy naraz. Czasem narzuca też arbitralne ograniczenia. Na przykład: musisz wprowadzić tekst z tyłu okładki. Nie masz „tyłu okładki”, bo chcesz zrobić e-booka? I tak musisz coś wprowadzić, bo nie przejdziesz dalej. Robisz książkę papierową, ale chcesz mieć puste tyły? Nie da się. System wie lepiej.

No dobrze, tak naprawdę to się da. Po pewnym czasie odkryłem sposoby, jak wyklikać wszystko, żeby było po mojemu. Nie mogę jednak powiedzieć, że wyszedł mi każdy pomysł, albo że proces cały czas szedł gładko i intuicyjnie. O tym warto pamiętać: Ridero daje sporo, potencjalnie daje to szybko, ale może wymagać cierpliwości i na pewno ograniczy swobodę. No po prostu – pracujemy z maszyną.

Dużym plusem jest jednak możliwość kontaktu z bardzo kompetentną obsługą serwisu. Polecam; znają sposoby na oporny system, a drobne poprawki wprowadzą za darmo. W wypadku zamawiania druku, każda książka jest dodatkowo przeglądana i konsultowana, żeby zmniejszyć ryzyko błędów czy nieporozumień.

E-book kontra papier

Interfejs Ridero zakłada, że każdy klient chce i e-booka, i wydania papierowego, więc tworzenie książek obu rodzajów ujmuje w jeden proces. Moim zdaniem to niefortunne. Wielu rzeczy niezbędnych przy druku nie potrzeba do książki elektronicznej.

Nawet jednak biorąc to pod uwagę – tzn. że konfiguracja pod druk jest wymuszona – tak naprawdę to właśnie autorzy e-booków zyskują w Ridero najwięcej. Nie dość że przeklikają się przez wszystko najszybciej, to jeszcze mogą mieć sprawnie złożoną książkę we wszystkich formatach bodaj za 36 złotych (a w samym EPUB za darmo). Do tego: publikacja w e-księgarniach od razu przez serwis oraz możliwość stworzenia własnego landing page dla książki (wedle szablonu). Tylko promocji brakuje (choć mam przecieki, że i nad tym Ridero pracuje).

Jeśli komuś się wydaje, że to mało, łatwo to podsumować. Koszt profesjonalnego składu poza Ridero to od kilkuset złotych wzwyż (nawet w wypadku e-booka). Jeśli myślisz, że samodzielnie zrobisz to za darmo – dolicz do tego czas potrzebny na naukę odpowiednich programów (jak InDesign) oraz opłatę licencyjną, żeby z nich korzystać legalnie. Koszt landing page może sięgnąć kilku tysięcy (nawet jeśli strona będzie za darmo, co z opłatami za serwer?). Publikacja w księgarniach to przynajmniej kilka tygodni wymiany maili, klikania po różnych systemach, czekania na umowy i akceptacje.

Oczywiście, że kto potrafi, albo ma właściwych znajomych, ten zrobi to wszystko lepiej i taniej. Nie wszyscy mają tak dobrze – i oni od Ridero dostaną sporo dobrego za w sumie śmieszne pieniądze.

Tymczasem druk, choć trzeba mu poświęcić więcej uwagi, nie wypada tak spektakularnie. Przede wszystkim, dostępne opcje są bardzo ograniczone, co ostatecznie przekłada się na skromnie wyglądającą książkę. Nie można zażyczyć sobie okładki ze skrzydełkami czy tłoczeniami, nie można zmienić papieru na inny niż domyślny. Ostatecznie wychodzi z tego produkt, który – po ustawieniu na księgarskiej półce – będzie się prezentować mniej okazale niż książki wydane w obecnie panującym standardzie.

Wersji papierowej, oczywiście, Ridero nie oferuje za darmo. Ceny jednak są rozsądne – powiedziałbym, że to średnia rynkowa dla druku cyfrowego. Jeśli komuś nie przeszkadza ograniczona liczba opcji, można śmiało korzystać. Jeśli jednak ktoś chce mieć książkę z fajerwerkami (albo ma na oku jeszcze tańszego drukarza), polecam zapłacić za e-booka i zyskać w ten sposób gotowy do wydruku plik PDF. To właśnie z takiego źródła drukarnia wyczarowuje książkę.

Ciekawą opcją jest też druk na życzenie: książki produkowane są indywidualnie dla każdego czytelnika. Nie trzeba zamawiać ich na zapas, nie trzeba rezerwować dla nich magazynu. No i oczywiście – nie ma potrzeby wykładania kapitału na wstępie, a więc nie ma też ryzyka, że się biznes nie opłaci.

No, haczyk tylko w tym, jaką część zarobionych pieniędzy trzeba oddać Ridero (a więc też drukarni i księgarni). W tej chwili, przy książce wycenionej na 40 złotych, w kieszeni autora zostaje 15 – co jest świetnym wynikiem (naprawdę, wydawcy wystawiający towar w Empiku potrafią mieć mniejszy udział). Ale już przy takim „Wtajemniczeniu”, wycenionym na dwie dyszki, autorowi zostałaby złotówka. Więc: nie zdecydowałem się na testy. Trzymam jednak kciuki, żeby Ridero rozwijało usługę druku na życzenie. Taka opcja jest idealna dla pisarza publikującego własnym sumptem; zdejmuje z niego sporo logistycznych kłopotów, no i zmniejsza ryzyko.

Czy warto korzystać z płatnych usług?

Przez Ridero można zamówić korektę (około 4 złote za stronę), projekt okładki (za 199 złotych), no i skład wykonany przez „osobistego asystenta” (99 złotych). Żadnej z tych usług nie przetestowałem, ale powiem tak:

1. Korekta wychodzi tanio – oferty na rynku zaczynają się od niecałych trzech złotych za stronę, ale zdecydowanie częściej można trafić na ceny powyżej czterech.

2. Projekt okładki także jest usługą konkurencyjną cenowo. Tutaj jednak warto pamiętać, że to nie jest np. praca rysownika, który nam stworzy od zera cokolwiek sobie wymyślimy. Okładka powstaje z gotowych elementów, takich jak zdjęcia.

3. Osobisty asystent potrafi zrobić więcej, niż Ty używając narzędzi Ridero. Nie jakoś dramatycznie więcej – to dalej system oparty na szablonach – ale jednak. Można więc traktować usługę jako substytut składu wykonanego przez fachowca DTP (oczywiście zakładając, że nie chcesz udziwnień i standardowe układy stron Ci odpowiadają). Gdy szukałem detepowców do „Wtajemniczenia”, dostałem oferty od 500 złotych do 6700. Pewnie by mnie wyśmiano, gdybym powiedział, że dam 99.

O czym warto pamiętać?

Krótko mówiąc, polecam Ridero. Każdy self-publisher powinien przynajmniej zerknąć na ich serwis i samodzielnie sprawdzić, co może tam dostać.

Więcej, mogę dorzucić kilka porad, jak uniknąć paru frustrujących nieporozumień:

1. Ridero to nie wydawnictwo. Ani tradycyjne, ani vanity press. Dostajesz narzędzia i rób z nimi, co potrafisz. Nawet kiedy skorzystasz z tej czy owej płatnej usługi, organizacja całego procesu wydawniczego pozostanie na Twoich barkach.

2. Przed wgraniem swojej książki do Ridero najpierw porządnie sformatuj ją w edytorze tekstu. Mam na myśli prawidłowe oznaczenie akapitów, wydzielenie tytułu każdego rozdziału w nagłówku – tego typu rzeczy. Oszczędzi Ci to czasu i nerwów, bo edytor Ridero lepiej zachować na drobne poprawki.

3. Podgląd książki jest bardzo przydatny; po wydrukowaniu wszystko wygląda prawie identycznie. Podgląd przyda się mniej, jeśli tworzysz tylko e-booka. Nawet w tym wypadku warto jednak z niego korzystać, żeby porównać różne szablony. Na czytniku powinny wyjść bardzo podobnie.

4. Jeśli zamawiasz druk, kup najpierw najmniejszy nakład (cztery książki za ponad 90 złotych). Ridero nie oferuje egzemplarzy testowych. Jeśli zrobisz głupi błąd, którego nikt w porę nie zauważy, zamawiając od razu cały nakład skończysz jak ja – z trzystoma sztukami literówki na okładce. Dziewięćdziesiąt złotych to niewiele, gdy rozważasz inwestycję wartą wielokrotnie więcej.

5. W razie problemów naprawdę warto odezwać się do obsługi. W moim wypadku kontakt był profesjonalny i bardzo pomocny.