Jak stworzyć bohatera według metody Save the Cat!?

Jak stworzyć bohatera? – to pytanie, na które można odpowiedzieć na milion sposobów. Tak naprawdę każdy pisarz ma własne narzędzia, z których pomocą konstruuje postaci ożywające na kartach utworu. Czasem jednak może wydawać się to trudne i skomplikowane… Co wtedy? Czy istnieje jakaś lista elementów must have, na której należy bazować?

Uważam, że główny bohater to najważniejszy element powieści. Nawet najlepsza fabuła i wartka akcja nie pomogą, gdy postać okaże się dla czytelnika… nudna. Właśnie dlatego bardzo lubię czytać o tym, jak radzą sobie z tym zadaniem inni twórcy. Oczywiście, niektóre metody mogą okazać się mniej przydatne, inne bardziej, jednak wszystkie zachęcają do głębokiej refleksji w tym temacie.

Właśnie w ten sposób natknęłam się na metodę Save the Cat!, której założeniami chciałabym się z Wami dzisiaj podzielić.

Czym jest Save the Cat!?

Metoda Save the Cat! początkowo została stworzona, aby pomóc w pracy nad scenariuszami filmowymi. Koncepcję Blake’a Snydera na obszar powieściowy przełożyła Jessica Brody. Autorka omówiła w swoim poradniku między innymi: sposób na stworzenie bohatera, schemat powieściowy oparty na trzech aktach, a także dziesięć gatunków fabularnych i ich najważniejsze składowe.

W rozdziale: Why do we care? Creating the Story-Worthy Hero Jessica Brody skupiła się na przedstawieniu sposobu na stworzenie bohatera, na którym będzie zależało czytelnikom. Omówiła w nim głównie trzy najważniejsze obszary w planowaniu głównej postaci – problem, cel i życiową lekcję. Przyjrzyjmy się im bliżej…

Problem

Bohater nie jest idealną istotną bez wad. Zawsze jest coś, co należy w nim zmienić albo ma jakiś problem, z którym nie jest w stanie sobie poradzić. Zadaniem pisarza jest zatem znalezienie wady bądź problemu postaci i stworzenie wydarzeń, które zmuszą ją do konfrontacji. Nikt nie powiedział, że losy bohaterów są proste i przyjemne, prawda?

Jak pisze Jessica Brody: „We turn to story to watch characters fix their problems, better their lives, improve upon their flaws. Great novel take deeply imperfect characters and make them a little less imperfect”. Zderzenie, które wywołujemy jako autorzy, nie sprawia zatem, że postać w magiczny sposób staje się człowiekiem bez wad. Chodzi o to, aby pod koniec powieści była mniej nieperfekcyjna niż na początku.

Podczas pracy nad stworzeniem bohatera warto zatem zadać sobie następujące pytania: z jakim problemem mierzy się bohater? Albo: jaką wadę ma przezwyciężyć?

Cel

Bohater bez dobrze określonego celu stoi w miejscu. Wszelakie działania podejmowane przez taką postać mogą wydawać się dla czytelnika zupełnie niezrozumiałe, gdy nie są niczym konkretnym umotywowane. Dlatego tak ważny jest jasno określony cel. To on staje się motorem napędowym historii, popychając bohatera bez przerwy do przodu.

Można zatem zakończyć rozważania na ten temat pytaniem: co jest celem głównego bohatera? Jednak Jessica Brody zauważa konieczność rozdzielenia celów na dwa typy – zewnętrzny (związany z historią A) i wewnętrzny (dotyczący historii B). Bohaterka może zatem uważać, że zdobycie wymarzonego chłopaka ze szkoły jest tym, co sprawi jej szczęście (historia A), jednak w trakcie trwania opowieści dowiadujemy się, że tak naprawdę chodziło o przepracowanie straty po ukochanym ojcu* (historia B). Różnica rozgrywa się zatem na dwóch płaszczyznach: chcę, a potrzebuję.

Życiowa lekcja

Bohater zmienia się w trakcie trwania książki. Dobrze poprowadzona historia wewnętrzna, czyli historia B, pozwala czytelnikowi odczuć zadowolenie z lektury na głębszym poziomie. Wszystko bowiem, co przytrafia się głównej postaci, ma prowadzić do uzmysłowienia sobie ważnej, życiowej lekcji.

Pytanie, które powinien postawić sobie pisarz, brzmi zatem następująco: jaką życiową lekcję wyciągnie bohater ze swoich przygód? Jessica Brody zaznacza, że najlepiej, gdy nauka płynąca z historii jest uniwersalna, dzięki czemu pozostanie zrozumiała dla wielu odbiorców. Wśród propozycji wymieniła na przykład takie motywy jak: wybaczenie, miłość, przetrwanie czy odkupienie.

To tyle?

I tak, i nie. Wyżej omówione elementy są istotnymi punktami w planowaniu bohatera, jednak nie jedynymi. Problem, cel i życiowa lekcja pozwalają przede wszystkim zespolić bohatera powieści z fabułą. Pozostałe kwestie takie jak na przykład wygląd, charakter albo relacje z innymi postaciami nadal pozostają do odkrycia. Mając już postanowione fundamenty, o wiele sprawniej powinna pójść nam praca nad resztą.

Mam nadzieję, że ten artykuł okazał się dla Was interesujący! Jeśli jesteście wzrokowcami, zapraszam Was na świeżutki post, który wpadł na mój Instagram. Znajdziecie w nim mapę myśli podsumowującą powyższe rozważania. A może mamy tutaj słuchowców? W takim razie zapraszam na mój kanał na YouTubie, gdzie również pojawił się odcinek dotyczący tworzenia bohatera.

* Never Have I Ever (serial Netflix).

Na podstawie: Jessica Brody, Save the Cat! Writes a Novel, Ten Speed Press, 2018, s. 9-21.